Skórzane rękodzieło prosto z warsztatu na czterech kołach

Który przemierza iberyjskie ziemie

Madera – lewady, szlaki, veredy – czym to się je? Ultimate hiking guide

03/01/2023 11:36

hiking, lewady, Madera, natura, podróże, podróżowanie, poradnik, portugalia, przewodnik, szlaki piesze, trekking

Madera to wyspa tysiąca twarzy, kapryśnej pogody, wspaniałych widoków, bujnych lasów. Oferuje nam wiele różnych możliwości spędzania wolnego czasu, również aktywnie - kolarstwo górskie, nurkowanie, paralotnie, canyoning, biegi przełajowe i oczywiście piesze wędrówki, o których będzie dzisiejszy wpis.

Niektóre źródła podają, że mamy 2000, a inne, że aż 3000 km szlaków na Maderze, dzięki czemu jest ona oczywiście idealnym miejscem dla miłośników pieszych wędrówek. Spośród wszystkich tych tras, niektóre są polecane przez Autonomiczny Rząd Madery. Nazywają się PR: „krótkie spacery”.  Jest ich 23 głównych i kilka wariantów pobocznych.

Na Maderze istnieją 2 rodzaje PR, takie które prowadzą wzdłuż lewad i inne, wytyczone po prostu w najbardziej malowniczych miejscach wyspy, zwane veredas.

Co to są lewady? Kanały, które już od XV wieku, kiedy "oficjalnie" odkryto Maderę, budowano by transportować wodę (nazwa levada pochodzi o czasownika levar - transportować) z północnego zachodu wyspy, na południowy wschód, gdzie jest jej mniej ale osiedliło się więcej osób, ze względu na wyższe temperatury. Najpierw były one drewniane, obecnie używane są przede wszystkim kamienne, z przełomu wieku XIX i XX. 

Kiedy pierwsi ludzie dotarli na wyspę, jeszcze zanim została oficjalnie przejęta przez Portugalczyków, była w 90% pokryta lasem (dlatego zresztą później nazwali ją Madeira, po portugalsku drewno). Mamy tutaj tak zwane lasy laurisilva - wawrzynolistne, pełne takich drzew jak na przykład laur azorski, laur maderski czy wrzośce drzewiaste, które pobierają wodę z powietrza i oddają korzeniami do gleby - aż do 25l wody dziennie! To właśnie lasy są największym skarbem Madery. Cała słodka woda na wyspie pochodzi z powietrza, nie ma tu żadnych wód gruntowych.

Oto oficjalna lista szlaków PR Madery:

Czas potrzebny do przejścia oraz długość w kilometrach jest również zaczerpnięta z oficjalnej strony o maderskich szlakach. Niestety, owy orientacyjny czas, nie zawsze jest poprawny. Będę pisać o wszystkich szlakach, które przeszłam w osobnych artykułach i postaram się Wam przedstawić mój punkt widzenia oraz ile czasu mi zajęło przejście każdego. 

  • PR1 - Vereda do Areeiro (3 możliwe warianty) 7km (3h) / 5.6 km (3.5h)  w jedną stronę, różnica poziomów 300m
  • PR1.1 - Vereda da Ilha 8.2km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 1400m
  • PR1.2 - Vereda do Pico Ruivo 2.8km + 2.8km (około 2h) w obie strony, różnica poziomów 300m 
  • PR1.3 - Vereda da Encumeada 11.2km (6h) w jedną stronę, różnica poziomów 800m 
  • PR2 - Vereda do Urzal 10.3km (4.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 900m 
  • PR3 - Vereda do Burro 7.2km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m 
  • PR4 - Lewada do Barreiro 5.2km (2.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m
  • PR5 - Vereda das Funduras 8.7 km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 400m 
  • PR6 - Lewada 25 fontes (źródeł) i PR6.1 - Lewada do Risco 4.6km + 4.6km w obie strony (4h) 
  • PR6.2 - Levada do Alecrim 3.5km + 3.5km (2.5h) w obie strony, różnica poziomów 100m
  • PR6.3 - Vereda da Lagoa do Vento 1.8km + 1.8km (1.5h) w obie strony, różnica poziomów 1400m
  • PR7 - Lewada do Moinho 10.3km (3.5h)  w jedną stronę, różnica poziomów 400m
  • PR8 - Vereda Ponta de Sao Lourenço 4km + 4km (3.5h), różnica poziomów 60m
  • PR9 - Levada do Caldeirão Verde 6.5km + 6.5km (5.5h) w obie strony, różnica poziomów 100m
  • PR10 - Lewada do Furado 11km (5h) w jedną stronę, różnica poziomów 350m
  • PR11 - Vereda dos Balcões 1.5km + 1.5 km w obie strony, różnica poziomów 30m
  • PR12 - Caminho Real z Encumeada 12.5 km (6.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 300m
  • PR13 - Vereda do Fanal 10.8km (4h)w jedną stronę, różnica poziomów 300m
  • PR14 - Levada dos Cedros 5.8km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 300m
  • PR15 - Vereda da Ribeira da Janela 2.7km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 400m
  • PR16 - Lewada Fajã do Rodrigues 3.9km + 3.9km (3.3h) w obie strony, różnica poziomów 20m
  • PR17 - Caminho do Pináculo e Folhadal 15km (6.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 620m
  • PR18 - Levada do Rei 5.1km + 5.1km (3.5h) w obie strony, różnica poziomów 200m
  • PR19 - Vereda Real do Paul do Mar 1.8km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 500m
  • PR20 - Vereda do Jardim do Mar 1.9km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 500m
  • PR21 - Caminho do Norte 3.2km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m
  • PR22 - Vereda do Chao dos Louros 1.9km (45min) w jedną stronę, różnica poziomów 60m
  • PR23 - Lewada Azenha bardzo krótka, nie ma sensu o niej wspominać 

Opisy wszystkich szlaków po angielsku: kliknij.

Opis wybranych szlaków w formie książeczki pdf: kliknij 

Opis wszystkich szlaków z mapkami: kliknij 

Stopniowo będą się na blogu pojawiały kolejne lewady i weredy, które przeszłam do tej pory, z dokładniejszymi opisami o zdjęciami. Będą dostępne po kliknięciu w nazwę powyżej. 

Poniżej lista szlaków podzielonych według oficjalnych poziomów trudności. Poniżej znajdziecie mój ranking. 

Łatwe

  • PR3 - Levada do Burro
  • PR4 - Levada do Barreiro
  • PR6.2 - Levada do Alecrim
  • PR6.3 - Vereda da Lagoa do Vento
  • PR11 - Vereda dos Balcões
  • PR20 - Vereda do Jardim do Mar
  • PR22 - Vereda do Chão dos Louros
  • PR23 - Levada da Azenha

Średnie

  • PR1 - Vereda do Areeiro 
  • PR 1.1 Verda da Ilha
  • PR 1.2 Vereda do Pico Ruivo
  • PR 1.3 Vereda da Encumeada
  • PR2 - Vereda do Urzal
  • PR5 - Vereda das Funduras
  • PR6 - Levada 25 źródeł i PR6.1 - Levada do Risco
  • PR7 - Levada do Moinho
  • PR8 - Vereda Ponta do Sao Lourenço
  • PR9 - Levada do Caldeirão Verde
  • PR10 - Levada do Furado
  • PR12 - Caminho Real da Encumeada
  • PR13 - Vereda do Fanal
  • PR14 - Levada dos Cedros
  • PR15 - Vereda da Ribeira da Janela
  • PR16 - Levada Fajã do Rodrigues
  • PR18 - Levada do Rei
  • PR19 - Vereda Real do Paul do Mar
  • PR21 - Caminho do Norte

Trudne

  • PR17 - Caminho do Pináculo e Folhadal

Mój ranking 

Poniżej znajdziecie wszystkie weredy oraz lewady, które udało mi się przejść podzielone według poziomu trudności w moim odczuciu 

Bardzo Łatwe

Łatwe 

Średnie

Trudne 

  • PR1 - Vereda do Areeiro 

Można dojechać autobusem:

Moje ulubione:
  1. PR8 - Vereda Ponta do Sao Lourenço
  2. PR1 - Vereda do Areeiro i PR1.2 Vereda do Pico Ruivo
  3. PR12 - Vereda do Fanal

Najmniej ulubione

  1. PR6 - Levada 25 źródeł i PR6.1 - Levada do Risco - za dużo ludzi
  2. PR10 - Levada do Furado - monotonna

Zanim wyruszysz w drogę 

Bezpieczeństwo na szlaku 

Oficjalny kodeks postępowania i zasady bezpieczeństwa na szlaku! 

  • Unikaj hałasu i działań sprzecznych z naturą
  • Nie zabieraj ze sobą roślin ani zwierząt
  • Nie wyrzucaj śmieci 
  • Nie zapalaj ognia
  • Jeśli jesteś palaczem, nie wyrzucaj niedopałków na ziemię
  • Nie zmieniaj ani nie niszcz znaków

Dla własnego bezpieczeństwa:

  • Przed wyruszeniem upewnij się, że masz aktualne instrukcje dotyczące trasy - sprawdź na stronie https://visitmadeira.com/ czy danego dnia szlaki są otwarte, czasem są nieczynne ze względu na warunki pogodowe, wówczas wchodzisz na własną odpowiedzialność (100000% odradzam)
  • Poinformuj kogoś, dokąd idziesz i kiedy spodziewasz się powrotu
  • Pamiętaj, aby zaplanować wędrówkę z zapasem czasu, żeby zdążyć wrócić przed zapadnięciem zmroku
  • Weź ze sobą dodatkowe jedzenie i wodę
  • Noś odpowiednią odzież i buty - na Maderze zawsze warto mieć przy sobie kurtkę przeciwdeszczową i ubierać się ja tzw. cebulkę bo pogoda bywa bardzo kapryśna! 
  • Jeśli to możliwe, weź ze sobą telefon komórkowy i zapisz sobie gdzieś telefony alarmowe 
  • Nie podejmuj ryzyka

Telefony alarmowe - kliknij 

WebCams - idealny sposób na sprawdzenie aktualnej pogody w każdym miejscu na wyspie

Przydatne aplikacje:

  • Maps.me - ściągnij przed wyjazdem mapy offline, idealnie się sprawdzają!
  • WalkMe - płatna aplikacja ze szlakami tylko na Maderze, narazie ją testuje, wkrótce się wypowiem 
  • Wikiloc - apka z trasami, które wrzucają użytkownicy, również jestem w fazie testów 

 

Copyright © 2019 ArteCaravana. All rights reserved. Designed by ArteCaravana