Niektóre źródła podają, że mamy 2000, a inne, że aż 3000 km szlaków na Maderze, dzięki czemu jest ona oczywiście idealnym miejscem dla miłośników pieszych wędrówek. Spośród wszystkich tych tras, niektóre są polecane przez Autonomiczny Rząd Madery. Nazywają się PR: „krótkie spacery”. Jest ich 23 głównych i kilka wariantów pobocznych.
Na Maderze istnieją 2 rodzaje PR, takie które prowadzą wzdłuż lewad i inne, wytyczone po prostu w najbardziej malowniczych miejscach wyspy, zwane veredas.
Co to są lewady? Kanały, które już od XV wieku, kiedy "oficjalnie" odkryto Maderę, budowano by transportować wodę (nazwa levada pochodzi o czasownika levar - transportować) z północnego zachodu wyspy, na południowy wschód, gdzie jest jej mniej ale osiedliło się więcej osób, ze względu na wyższe temperatury. Najpierw były one drewniane, obecnie używane są przede wszystkim kamienne, z przełomu wieku XIX i XX.
Kiedy pierwsi ludzie dotarli na wyspę, jeszcze zanim została oficjalnie przejęta przez Portugalczyków, była w 90% pokryta lasem (dlatego zresztą później nazwali ją Madeira, po portugalsku drewno). Mamy tutaj tak zwane lasy laurisilva - wawrzynolistne, pełne takich drzew jak na przykład laur azorski, laur maderski czy wrzośce drzewiaste, które pobierają wodę z powietrza i oddają korzeniami do gleby - aż do 25l wody dziennie! To właśnie lasy są największym skarbem Madery. Cała słodka woda na wyspie pochodzi z powietrza, nie ma tu żadnych wód gruntowych.
Oto oficjalna lista szlaków PR Madery:
Czas potrzebny do przejścia oraz długość w kilometrach jest również zaczerpnięta z oficjalnej strony o maderskich szlakach. Niestety, owy orientacyjny czas, nie zawsze jest poprawny. Będę pisać o wszystkich szlakach, które przeszłam w osobnych artykułach i postaram się Wam przedstawić mój punkt widzenia oraz ile czasu mi zajęło przejście każdego.
- PR1 - Vereda do Areeiro (3 możliwe warianty) 7km (3h) / 5.6 km (3.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 300m
- PR1.1 - Vereda da Ilha 8.2km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 1400m
- PR1.2 - Vereda do Pico Ruivo 2.8km + 2.8km (około 2h) w obie strony, różnica poziomów 300m
- PR1.3 - Vereda da Encumeada 11.2km (6h) w jedną stronę, różnica poziomów 800m
- PR2 - Vereda do Urzal 10.3km (4.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 900m
- PR3 - Vereda do Burro 7.2km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m
- PR4 - Lewada do Barreiro 5.2km (2.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m
- PR5 - Vereda das Funduras 8.7 km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 400m
- PR6 - Lewada 25 fontes (źródeł) i PR6.1 - Lewada do Risco 4.6km + 4.6km w obie strony (4h)
- PR6.2 - Levada do Alecrim 3.5km + 3.5km (2.5h) w obie strony, różnica poziomów 100m
- PR6.3 - Vereda da Lagoa do Vento 1.8km + 1.8km (1.5h) w obie strony, różnica poziomów 1400m
- PR7 - Lewada do Moinho 10.3km (3.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 400m
- PR8 - Vereda Ponta de Sao Lourenço 4km + 4km (3.5h), różnica poziomów 60m
- PR9 - Levada do Caldeirão Verde 6.5km + 6.5km (5.5h) w obie strony, różnica poziomów 100m
- PR10 - Lewada do Furado 11km (5h) w jedną stronę, różnica poziomów 350m
- PR11 - Vereda dos Balcões 1.5km + 1.5 km w obie strony, różnica poziomów 30m
- PR12 - Caminho Real z Encumeada 12.5 km (6.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 300m
- PR13 - Vereda do Fanal 10.8km (4h)w jedną stronę, różnica poziomów 300m
- PR14 - Levada dos Cedros 5.8km (3h) w jedną stronę, różnica poziomów 300m
- PR15 - Vereda da Ribeira da Janela 2.7km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 400m
- PR16 - Lewada Fajã do Rodrigues 3.9km + 3.9km (3.3h) w obie strony, różnica poziomów 20m
- PR17 - Caminho do Pináculo e Folhadal 15km (6.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 620m
- PR18 - Levada do Rei 5.1km + 5.1km (3.5h) w obie strony, różnica poziomów 200m
- PR19 - Vereda Real do Paul do Mar 1.8km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 500m
- PR20 - Vereda do Jardim do Mar 1.9km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 500m
- PR21 - Caminho do Norte 3.2km (1.5h) w jedną stronę, różnica poziomów 700m
- PR22 - Vereda do Chao dos Louros 1.9km (45min) w jedną stronę, różnica poziomów 60m
- PR23 - Lewada Azenha bardzo krótka, nie ma sensu o niej wspominać
Opisy wszystkich szlaków po angielsku: kliknij.
Opis wybranych szlaków w formie książeczki pdf: kliknij
Opis wszystkich szlaków z mapkami: kliknij
Stopniowo będą się na blogu pojawiały kolejne lewady i weredy, które przeszłam do tej pory, z dokładniejszymi opisami o zdjęciami. Będą dostępne po kliknięciu w nazwę powyżej.
Poniżej lista szlaków podzielonych według oficjalnych poziomów trudności. Poniżej znajdziecie mój ranking.
Łatwe
- PR3 - Levada do Burro
- PR4 - Levada do Barreiro
- PR6.2 - Levada do Alecrim
- PR6.3 - Vereda da Lagoa do Vento
- PR11 - Vereda dos Balcões
- PR20 - Vereda do Jardim do Mar
- PR22 - Vereda do Chão dos Louros
- PR23 - Levada da Azenha
Średnie
- PR1 - Vereda do Areeiro
- PR 1.1 Verda da Ilha
- PR 1.2 Vereda do Pico Ruivo
- PR 1.3 Vereda da Encumeada
- PR2 - Vereda do Urzal
- PR5 - Vereda das Funduras
- PR6 - Levada 25 źródeł i PR6.1 - Levada do Risco
- PR7 - Levada do Moinho
- PR8 - Vereda Ponta do Sao Lourenço
- PR9 - Levada do Caldeirão Verde
- PR10 - Levada do Furado
- PR12 - Caminho Real da Encumeada
- PR13 - Vereda do Fanal
- PR14 - Levada dos Cedros
- PR15 - Vereda da Ribeira da Janela
- PR16 - Levada Fajã do Rodrigues
- PR18 - Levada do Rei
- PR19 - Vereda Real do Paul do Mar
- PR21 - Caminho do Norte
Trudne
- PR17 - Caminho do Pináculo e Folhadal
Mój ranking
Poniżej znajdziecie wszystkie weredy oraz lewady, które udało mi się przejść podzielone według poziomu trudności w moim odczuciu
Bardzo Łatwe
Łatwe
Średnie
Trudne
Można dojechać autobusem:
Moje ulubione:
- PR8 - Vereda Ponta do Sao Lourenço
- PR1 - Vereda do Areeiro i PR1.2 Vereda do Pico Ruivo
- PR12 - Vereda do Fanal
Najmniej ulubione
- PR6 - Levada 25 źródeł i PR6.1 - Levada do Risco - za dużo ludzi
- PR10 - Levada do Furado - monotonna
Zanim wyruszysz w drogę
Bezpieczeństwo na szlaku
Oficjalny kodeks postępowania i zasady bezpieczeństwa na szlaku!
- Unikaj hałasu i działań sprzecznych z naturą
- Nie zabieraj ze sobą roślin ani zwierząt
- Nie wyrzucaj śmieci
- Nie zapalaj ognia
- Jeśli jesteś palaczem, nie wyrzucaj niedopałków na ziemię
- Nie zmieniaj ani nie niszcz znaków
Dla własnego bezpieczeństwa:
- Przed wyruszeniem upewnij się, że masz aktualne instrukcje dotyczące trasy - sprawdź na stronie https://visitmadeira.com/ czy danego dnia szlaki są otwarte, czasem są nieczynne ze względu na warunki pogodowe, wówczas wchodzisz na własną odpowiedzialność (100000% odradzam)
- Poinformuj kogoś, dokąd idziesz i kiedy spodziewasz się powrotu
- Pamiętaj, aby zaplanować wędrówkę z zapasem czasu, żeby zdążyć wrócić przed zapadnięciem zmroku
- Weź ze sobą dodatkowe jedzenie i wodę
- Noś odpowiednią odzież i buty - na Maderze zawsze warto mieć przy sobie kurtkę przeciwdeszczową i ubierać się ja tzw. cebulkę bo pogoda bywa bardzo kapryśna!
- Jeśli to możliwe, weź ze sobą telefon komórkowy i zapisz sobie gdzieś telefony alarmowe
- Nie podejmuj ryzyka
Telefony alarmowe - kliknij
WebCams - idealny sposób na sprawdzenie aktualnej pogody w każdym miejscu na wyspie
Przydatne aplikacje:
- Maps.me - ściągnij przed wyjazdem mapy offline, idealnie się sprawdzają!
- WalkMe - płatna aplikacja ze szlakami tylko na Maderze, narazie ją testuje, wkrótce się wypowiem
- Wikiloc - apka z trasami, które wrzucają użytkownicy, również jestem w fazie testów