Skórzane rękodzieło prosto z warsztatu na czterech kołach

Który przemierza iberyjskie ziemie

Cusco – południowoamerykański Rzym

27/11/2021 14:30

Ameryka Południowa, Cusco, Peru, podróże, podróżowanie, poradnik, przewodnik

Cusco, dawna stolica Imperium Inków, jedno z najważniejszych miast Wicekrólestwa Peru (kolonii hiszpańskiej założonej w 1542 roku), wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, miasto partnerskie Krakowa, nazywane amerykańskim Rzymem… to właśnie Cusco przyciąga miliony turystów swoją wyjątkowością. Wydaje się, że zatrzymało się w czasie a spacerując jego wąskimi uliczkami czujemy się jakbyśmy oddychali jego wielowiekową historią.

W dolinie Cusco odnaleziono przedmioty należące do różnych koczowniczych plemion datowane na ponad 5000 lat (niektóre z nich można podziwiać w Muzeum Sztuki Prekolumbijskiej). Pierwsze ślady osad sięgają 1000r.p.n.e. Około roku 1200n.e. Cusco stało się częścią, a niedługo później stolicą, Imperium Inków - imperium, które rozciągało się od południa Kolumbii, przez centralne Chile po północno zachodnią Argentynę. W 1532 roku do Cusco dociera Francisco Pizarro i tak rozpoczyna się okres panowania hiszpańskiego. W 1542 r. powstaje Wicekrólestwo Peru i Cusco staje się drugim po Limie najważniejszym miastem państwa. W 1821 r. Peru odzyskuje niepodległość, a w międzyczasie dochodzi do wielu krwawych powstań, które niestety kończą się fiaskiem.

Kolonialny okres to czas zmian dla miasta Cusco. Wiele świątyń zostaje zniszczonych przez najeźdźców, a na ich miejscach powstają nowe budynki - np. Katedra powstała na zgliszczach Pałacu Królewskiego Vircacocha (Palacio Real del Inca Viracocha). Trzęsienie ziemi z 1650 roku pozostawia miasto w ruinie. Rekonstrukcja w dużej mierze zostaje przeprowadzona w stylu kolonialnym.

Cusco jest wyjątkowym miastem nie tylko ze względu na swoją turystyczną wartość, ale przede wszystkim dlatego, że stało się symbolem oporu. Pomimo naporu kolonialistów, mieszkańcy Cusco i okolic nigdy nie porzucili sowich tradycji i były one przekazywane z pokolenia na pokolenie. Przyjeżdżając tu, postaraj się spojrzeć trochę głębiej i pozwól sobie zanurzyć się w niesamowitej kulturze i historii tego regionu.

Jak dostać się do Cusco


W Cusco znajduje się lotnisko, najprościej jest więc przylecieć samolotem. Loty z Europy są najczęściej do Limy, z której naprawdę tanio możemy polecieć do Cusco. Jeśli preferujesz drogę lądową albo po prostu jesteś już w trasie i zwiedzasz inne regiony Peru, masz do dyspozycji sieć połączeń autobusowych - bez większych problemów dojedziesz do Cusco autobusem czy to z Nasca, Ica, Puno czy nawet z Limy.


Jak szukać taniego noclegu


Tak jak wspominaliśmy w artykule o Peru, w którym zebraliśmy dla Was nasze spostrzeżenia i najważniejsze informacje praktyczne, naszym zdaniem najlepiej znaleźć nocleg przez Booking.com. My wybraliśmy najbardziej ekonomiczną opcje za 30 soli (7.5$) za noc za dwie osoby w pokoju prywatnym z ogólnodostępną łazienka. Śniadanie było w cenie. Serdecznie polecamy również Couchsurfing, z którego chętnie korzystamy ale akurat w Cusco nie udało nam się znaleźć hosta.

Inna fajna strona z tanimi noclegami to https://www.Hostelworld.com/hostels

Choroba wysokościowa - jak sobie z nią radzić

Cusco położne jest na wysokości 3300mnpm i najprawdopodobniej jak tu przylecisz lub przyjedziesz będziesz odczuwał skutki choroby wysokościowej, o której również pisaliśmy w ogólnym artykule o Peru. Chodzi o to, że na tej wysokości w powietrzu jest mniej tlenu i Twój organizm musi się przyzwyczaić i nadprodukować czerwone ciałka krwi, żeby lepiej transportowały tlen. Dlatego pierwszych kilka dni będzie ciężkie. Jedni aklimatyzują się szybciej, drudzy wolniej ale jeśli planujesz iść na jakikolwiek trek w góry, musisz koniecznie najpierw spędzić kilka dni w Cusco, aż poczujesz się lepiej.

- pij dużo wody
- unikaj alkoholu
- ruszaj się nawet jak nie czujesz się najlepiej - nawet krótki spacer po mieście każdego dnia pozwoli ci się szybciej zaaklimatyzować
- możesz rzuć liście koki lub pić herbatę z tych liści (do kupienia na targu), w aptece są również dostępne tabletki z liśćmi koki, guaraną, miętą i imbirem



- jeśli masz taką możliwość zwiększaj wysokość stopniowo - zamiast przyjechać od razu do Cusco spędź trochę czasu na niższej wysokości
- zalecana jest dieta wysokobiałkowa i wysokokaloryczna - jedz dużo mięsa, owoców i warzyw

Używaj kremu z filtrem


Ze względu na wysokość, powietrze jest tutaj rozrzedzone przez co mniej chroni nas przed promieniami UV. Nawet w pochmurny dzień można się poparzyć, dlatego koniecznie po przyjeździe zaopatrz się w krem z filtrem minimum SPF50 do nawet SPF90 (szczególnie na twarz). Wybierając się na jakiekolwiek wędrówki czy trekkingi, nie zapomnij zabrać ze sobą kremu i smaruj się wielokrotnie podczas marszu.

Jedz lokalne, peruwiańskie potrawy


W Cusco jedzenie w lokalnych barach jest tak tanie, że nie opłaca się ani gotować ani kupować jedzenie w supermarkecie. Menu del dia, czyli zupę i drugie danie można dostać już za 5 soli (1.25$). Najtaniej stołować się na targu San Pedro, jeśli jednak obawiasz się problemów żołądkowych z łatwością znajdziesz całą masę lokali, które również serwują jedzenie w niesamowicie niskich cenach. Owoce i warzywa najlepiej kupować na targu, dużo innych produktów (np. napoje) taniej kupisz w dużym supermarkecie, niż w lokalnych sklepikach.

 

Odwiedź prawdziwy targ warzywny na obrzeżach miasta

San Pedro to chyba najpopularniejszy i najtańszy targ w Cusco i znajdziesz tam wszystko czego potrzebujesz, jeśli jednak chcesz oddalić się trochę od turystycznej części miasta i zobaczyć prawdziwy targ, na którym prawie na pewno nie spotkasz żadnego obcokrajowca, pojedź na Vinocanchon. Colectivo (czyli minibusem) za 1 sola z centrum dojedziesz na olbrzymi targ - znajdziesz tam owoce, warzywa, mięsa, sery i wszystko lokalne, dobrej jakości i w cenach dla miejscowych. Ja właśnie tam pierwszy raz widziałam te sławetne tysiące rodzajów peruwiańskich ziemniaków. 

Mercado Vinocanchon

 

Zrób sobie zdjęcie z alpaką


Alpaki i lamy to zwierzęta, które nie bez powodu kojarzą nam się z Peru. Podobnie jak ich dzikie krewne czyli wikunie oraz gwanako, należą do rodziny wielbłądowatych zamieszkujących Amerykę Południową, występujących naturalnie na wysokościach powyżej 3000m.n.p.m. W Cusco spotkasz panie ubrane w tradycyjne, regionalne stroje, które za drobną opłatą zapozują do zdjęcia. Z moich obserwacji wynika, że te które mają ze sobą jagniątka proszą o przysłowiowe „co łaska” (moim zdaniem 2 sole za zdjęcie jest ok), natomiast te które na smyczy prowadzą lamy proszą o 5 soli wzwyż. Tak czy inaczej, takie zdjęcie to oczywiście turystyczny must-have.

Nie denerwuj się


Peru, podobnie jak każdy inny kraj na świecie, mocno ucierpiało przez pandemię i związane z nią ograniczenia. Dużo osób pozostało bez pracy, domu czy środków do życia. Teraz powoli wraca turystyka i oczywiście każdy stara się jakoś wiązać koniec z końcem i w niektórych miejscach jest to bardziej dostrzegalne - np. w Cusco. Nie ma opcji, żeby przez chwilę posiedzieć spokojnie na ławce przy Plaza De Armas czy Plaza San Francisco bo co 30 sekund ktoś podchodzi i próbuje coś sprzedać - biżuterię, obrazy, maszynki do golenia, masaż, wycieczkę… wiem, że i przed pandemią było podobnie ale teraz zjawisko mocno się nasiliło. Lepiej jednak podejść do tego z uśmiechem - Peruwiańczycy są mili i nie są nachalni tak jak Tunezyjczycy czy Marokańczycy - gdy odmówimy, odejdą. Nawet jeśli będzie to pięćsetna osoba, która uniemożliwia ci przeczytanie zdania w książce - zachowaj spokój, nie denerwuj się i z uśmiechem na twarzy podziękuj.

Odwiedź targi rękodzieła


W Cusco roi się od targów rękodzieła. Jeśli chcesz przywieźć jakieś typowe pamiątki to na twojej liście powinno znaleźć się ponczo, sweter, czapka lub rękawiczki (albo wszystko) z wełny z lamy lub alpaki, w typowych kolorach Peru lub miasta Cusco. Pamiętaj, że prawdziwa wełna z alpaki jest materiałem bardzo elastycznym i przy zakupie czapki lub swetra warto zwrócić uwagę na rozciągliwość materiału. Jeśli wydaje się sztywny, raczej na pewno nie mamy w rękach oryginalnej wełny z lamy lub alpaki.  Cały czas próbujemy dowiedzieć się gdzie to rękodzieło powstaje i jak tylko dotrzemy do źródła to damy znać. Tak czy inaczej, będąc w Cusco, nie przegap okazji i odwiedź najważniejsze targi rękodzieła. Nie zapomnij się potargować i pamiętaj, że ostateczne ceny są mniej więcej wszędzie podobne. Niestety, nie wszystkie produkty, które zobaczysz wystawione na sprzedaż, są robione ręcznie - wiele powstaje na maszynie i hurtowo. 

ARTESANIAS LLANCAQMAKI

Zaplanuj swój trekking


Cusco to świetna baza wypadowa na krótsze czy dłuższe wypady w góry. To stąd możemy wybrać się do Świętej Doliny Inków, do Machu Picchu czy na całą masę różnych trekkingów. O tych ostatnich będziemy stopniowo dodawać Wam różne artykuły opisując trasy, poziomy trudności, ruiny napotykane po drodze czy praktyczne wskazówki. W dzisiejszym tekście, chcieliśmy tylko zwrócić Wam uwagę, że pobyt w Cusco to idealna okazja do zaaklimatyzowana się, zwalczenia choroby wysokościowej oraz do zaplanowania dalszych etapów podróży. Względnie blisko znajduje się bardzo wiele szlaków o zróżnicowanych poziomach trudności - będąc w Cusco będziesz mieć czas, żeby zastanowić się np. czy interesuje cię wycieczka zorganizowana, trek na własną rękę, czy masz odpowiedni sprzęt, a jeśli nie czy chcesz go zakupić czy może wypożyczyć, czy preferujesz najpopularniejsze i najczęściej wybierane trasy, czy może jednak chciałbyś zobaczyć coś mnie oczywistego ale równie pięknego, o czym masowy turysta nie ma pojęcia. Wykorzystaj ten czas produktywnie poznając miasto, najbliższe okolice, aklimatyzując się i planując co dalej - w ten sposób nic cię nie zaskoczy. Cusco to również idealne miejsce na zrobienie niektórych zakupów - to właśnie tu łatwiej będzie kupić czy wypożyczyć namiot, kuchenkę czy butle gazową.

Spróbuj stek z alpaki


Typowym przysmakiem kojarzonym z Cusco jest oczywiście cuy czyli świnka morska. Dla wielu jednak, nie tylko wegetarian czy wegan, ale również mięsożerców, zjedzenie jej to zbyt duże wyzwanie. Cusco ma jednak do zaoferowania jeszcze kilka innych specjałów, miedzy innymi stek z alpaki, który serdecznie polecam. Cena waha się od 20-50 soli. My zjedliśmy za 23 i dostaliśmy tak pięknie podane danie, że w życiu nie spodziewałam się czegoś takiego po tym konkretnym lokalu, bo wyglądał całkiem niepozornie. Stek był idealnie wysmażony, polany przepysznym sosem i octem balsamicznym, podany z ciastkiem ze słodkiego ziemniaka oraz gotowanymi na parze kalafiorem i marchewką. Jak narazie to jedno z lepszych dań jakie w życiu jadłam. Szacunek dla kucharza, gdyż niewątpliwie był kucharzem natchnionym. Poniżej pinezka, w miejscu w którym jedliśmy to przepyszne danie. 

MORAY Restaurant

Pospaceruj w okolicach Plaza De Armas


Plaza de Armas to główny plac Cusco. To właśnie przy nim znajdują się dwa najważniejsze zabytki miasta - Katedra wybudowana w 1559 roku na ruinach świątyni Kiswarkancha oraz Kościół Towarzystwa Jezusowego wybudowany przez Jezuitów. Na samym placu znajduje się posąg inkaskiego władcy Pachacuti. Z Plaza de Armas wychodzi wiele ulic i wąskich, brukowanych alejek, którymi koniecznie się przespaceruj. Oprócz Plaza de Armas, obowiązkowymi punktami programu w trakcie wizyty w Cusco jest dzielnica San Blas oraz ulica Lorento, przy której znajduje się sławny kamień o 12 kątach.

Wypij zimną cusqueñę


W Cusco znajduje się browar piwa Cusqueña, założony w roku 1908. Nie ma opcji, żeby przyjechać do Cusco i nie spróbować choć jednego z pięciu smaków piwa Cusqueña. Do wyboru mamy: Dorada (klasyczne), Trigo (pszeniczne), Negra (ciemne), Roja (mieszanka różnych słodów), Doble Malta (słód Pilsner i Munich). Zimne piwko będzie idealnym zwieńczeniem długiego dnia pełnego wrażeń!

Muzea Cusco i boletos turisticos


W Cusco i okolicach mamy do wyboru różne atrakcje darmowe ale również te płatne. Większość płatnych atrakcji jest pogrupowania i nie ma możliwości (najczęściej) kupienia indywidualnej wejściówki - trzeba kupić tzw. boleto turístico, bilet który umożliwi nam odwiedzenie kilku atrakcji turystycznych. Ceny są ustalone z góry i nie ma możliwości targowania się.

Typy boleto turistico:

- INTEGRAL - ważny przez 10 dni, umożliwia zobaczenie 16 atrakcji turystycznych, kosztuje 130 solo (ok 32€), 70 soli dla studentów (tylko z ważnym dokumentem i do 25 roku życia). Dla Peruwiańczyków kosztuje 70 soli a dla studentów z Peru 40 soli. 

Miejsca, które możemy odwiedzić:
- Muzea w Cusco: El Museo Municipal de Arte Contemporáneo (Muzeum Sztuki Współczesnej), Museo Histórico Regional (Muzeum Historii Refionu), el Museo de Arte Popular (Muzeum Sztuki Popularnej), Centro Qosqo de Arte Nativo (Centrum Sztuki Rdzennej) oraz Museo de Sitio de Qoricancha (Muzuem Qoricancha)
- Ruiny i wykopaliska archeologiczne: Moray, Chinchero, Ollantaytambo, Pisac, Tambomachay, Qenqo, Puca Pucara, Saqsayhuamán, Tipón, Piquillacta i Monumento Pachacutec (większość z nich nie znajduje się w Cusco dlatego warto dobrze rozplanować zwiedzanie).

Jeśli nie planujemy tak długiego pobytu w Cusco, mamy ograniczony budżet lub po prostu nie interesują nas wszystkie te atrakcje, możemy się skusić na bilety „częściowe”. To znaczy, zamiast kupować jeden bilet na wszystkie atrakcje możemy wybrać jedną z trzech opcji boleto turístico parcial. Cena dla obcokrajowców i dla Peruwiańczyków jest taka sama, więc miejscowym się to po prostu nie opłaca. Jeden boleto turístico parcial kosztuje 70 soli (ok 16€) a dla studentów 40 (z ważnym dokumentem i do 25 roku życia).

Do wyboru mamy trzy opcje:
- OPCJA PIERWSZA SAQSAYHUAMÁN (ważny  1 dzień) zawiera Qenqo, Puca Pucara, Saqsayhuamán oraz Tambomachay. Wszystkie atrakcje znajdują się w samym Cusco i można w ciągu jednego dnia odwiedzić wszystkie na piechotę lub pojechać do Tambomachay colectivo (transportem publicznym) oszczędzając sobie ok 8km marszu. Jeśli chcesz zwiedzać z przewodnikiem, popytaj w biurach podróży w Cusco - często oferują przewodnika i transport do tych wszystkich atrakcji, za niewielką dopłatą.

- OPCJA DRUGA - MIASTO I POŁUDNIOWA DOLINA (ważny 2 dni) Muzea w Cusco: El Museo Municipal de Arte Contemporáneo (Muzeum Sztuki Współczesnej), Museo Histórico Regional (Muzeum Historii Refionu), el Museo de Arte Popular (Muzeum Sztuki Popularnej), Centro Qosqo de Arte Nativo (Centrum Sztuki Rdzennej, Museo de Sitio de Qoricancha (Muzuem Qoricancha), Monumento al Inca Pachacutec oraz wykopaliska archeologiczne Tipón i Piquillacta.

Jest to opcja dla fanów muzeów.

- OPCJA TRZECIA ŚWIĘTA DOLINA INKÓW (ważny 2 dni) ruiny i wykopaliska arecheoolgoiczne: Chinchero, Moray, Ollantaytambo y Piscac. Ponieważ miejsca te są siebie mocno oddalone, jeśli nie masz ochoty organizowania sobie wycieczki na własną rękę, również możesz skorzystać z usług biura podróży, które za dodatkową opłatą zorganizuje przewodnika i transport. Pamiętaj, że często przy tej opcji dodają kopalnie soli w Maras (Salineras De Maras), do których wejście nie jest zawarte w cenie (10 soli).

Jeśli możesz wybrać tylko jedną opcje, proponujemy trzecią.

Gdzie kupić boletos turisticos? W Oficina Central, która mieści się przy Plaza de Armas, na Avenida El Sol 103 od poniedziałku do niedzieli od 8:00 do 18:00. Bilety można również kupić w większości atrakcji, które są w nich zawarte z wyłączeniem Muzeum Sztuki Współczesnej (Museo de Arte Contemporáneo) oraz Monumento de Pachacutec. W przeciwieństwie do Machu Picchu, tutaj nie ma ograniczeń i nie ma potrzeby, a nawet możliwości, zarezerwowania biletów z wyprzedzeniem.

Zobacz miasto z góry


Koniecznie wybierz się na któryś punkt widokowy, z którego możesz podziwiać miasto z góry. Ja wybrałam się w stronę kościoła św. Krzysztofa (Iglesia de San Cristóbal) a następnie dookoła ruin Saqsaywaman. Możecie mi wierzyć, że warto zobaczyć jak wyglada Cusco z tej perspektywy!

Copyright © 2019 ArteCaravana. All rights reserved. Designed by ArteCaravana